ربا خواری و مجازات آن در قانون…

 

 

تشخیص معاملات ربوی از غیر ربوی و اینکه چگونه از معاملات ربوی پیشگیری کنیم. موضوعی مهم است که بسیاری از مردم شاید از آن اطلاع نداشته باشند. سود پول در عرف بازار،در ماه متفاوت است و برخی ها از ربا خواری به کسب پول و درآمد های بیشتر می پردازند.

مصادیق ربا چیست:

ربا خواری که در قران کریم در آن به عنوان ((اعلان جنگ با خدا و رسولش)) یاد شده از گناهان کبیره است ،که البته در قوانین مجازات اسلامی هم برای آن مجازات تعیین شده است البته تشخیص معاملات ربوی از غیر ربوی و اینکه چگونه از معاملات ربوی پیشگیری کنیم،موضوع مهمی است که بسیاری از مردم شاید از آن اطلاع نداشته باشند.

سود ،بهره،ربا،نزول و کلماتی از این دست،همگی به یک معنا هستند، ربا در عرف عامه به این معناست که در ازای دریافت مبلغی پول به عنوان قرض،مبلغی بیشتر به عنوان اصل و سود پول به صاحب مال داده شود.

مصادیق ربا:

اگر دو یا چند نفر، طی قراردادی کتبی یا شفاهی توافق نمایند تا جنسی  را معامله کرده و معادل همان جنس را به شرط اضافه دریافت کنند و یا مبلغی را قرض داده و در هنگام استرداد آن مبلغی اضافه تر دریافت کنند ،این توافق ((ربا))قلمداد می شود.

ربا یا ربا معاملاتی است یا ربای قرضی:

قانونگذار در بند 1 ماده 1 قانون نحوه اجرای اصل49قانون امامی(مصوب1363)در تعریف ربا و انواع آن مقرر داشته است که: ربا بر دونوع است:

الف)ربای قرضی:بهره ای است که طبق شرط یا بنا بر روال،  مقرض از مقترض دریافت نماید.

ب)ربای معاملاتی:زیاده ای است که یکی از طرفین معامله زائد بر عوض یا معوض از طرف دیگر دریافت کند،به شرطی که عوضین موزون و عرفا و شرعا از جنس واحد باشند.

در ربای معاملاتی ، منظور، خرید و فروش دو جنس یکسان ،اما نامتناسب در برابر هم است ، مثلا یک طرف 10 کیلو برنج طارم  درجه 1 را در ازای 20کیلوگرم برنج درجه1 معامله کند، این نابرابری معامله،ربای معاملاتی یا همان معاملاتی گفته می شود.

جرم ربا خواری:

ربا در اسلام حرام بوده و هرگونه توافق بین ربا دهنده و ربا گیرنده و کسی که معامله ربوی را واسطه میشود باطل و بلااثر دانسته است. از نظر حقوقی، قرارداد ربا بین طرفین باطل است و اگر طرفین به تعهدات خود عمل نکنند،به دلیل ((نامشروع بودن جهت معامله)) طبق ماده 190 قانون مدنی این معامله صحیح نیست. فراتر از جنبه حقوقی ، از نظر کیفری هم اگر معامله ربوی بین طرفین اثبات شود،قانونگذار آنرا جرم دانسته است.

براساس ماده 595 قانون مجازات اسلامی ((هر نوع توافق بین دویا چندنفر،تحت هرقراردادی ازقبیل مبیع قرض صلح امثال آن… )) جنسی را با شرط اضافه با همان جنس مکیل و موزون معامله نماید و یا زاید برمبلغ پرداختی دریافت نماید ربا محسوب و جرم شناخته می شود.

مرتکبین اعم از ربادهنده، ربا گیرنده و واسطه بین آنها علاوه بر رد اضافه به صاحب مال حبس و تا 74ضربه شلاق و نیز معادل مال مورد ربا به عنوان جزای نقدی محکوم می گردند.

قانونگذار برای سه دسته از افراد مجازات تعیین کرده  و آنهارا مجرم دانسته است. اول کسی که ربا می دهد، دوم کسی که ربا میگیرد و سوم کسی که واسطه بین ربا گیرنده و ربا دهنده می شود.

اگر فردی از روی ناچار اقدام به اخذ ربا کند ،آیا باز هم مجرم است؟

قانونگذار اضطرار ربا گیرنده را از مصادیق رافع مسئولیت کیفری برای وی قلمداد کرده است.

براساس  قاعده نفی سبیل هم اگر مسلمانی از کافر ربا دریافت کند باز هم جرم نبوده و عملیات ربوی مجازات نخواهد داشت.

قراردادهای غیر ربوی:

شرط مهم در ربوی نبودن یک معامله این است که طرفین تنها در سود شریک نباشند و قبول کنند که در صورت ورود ضرر، در زیان هم شریک هستند،نکته ای که موجب ربوی شدن یک معامله می شود این

 

است که طرفین در سود و زیان حاصل از یک فعالیت اقتصادی شریک نبوده و تنها یک طرف بدون توجه به سود حاصله بخواهد یک سود قطعی را دریافت کند.پس اگر بهره بصورت علی الحساب و به  میزان سود حاصل از فعالیت اقتصادی تعیین شود نه تنها ربا نیست بلکه در توسعه اقتصادی و گردشگری مالی نیز موثر خواهد بود.

البته طرفین می توانند توافق کنند تا در صورت ضرر در اصل مال کی از طرفین که عامل ضرر بوده ،به  میزان  ضرر، به صورت بلاعوض به طرف مقابل تملیک کند. که در این صورت هم ، چنین قراردادی ربوی محسوب نمی شود و طرفین باز هم در اصل ماجرا   و سود و زیان شریک محسوب می شوند.

 

جهت پیگیری مسائل و مشکلات حقوقی و کیفری خود، حتما با وکیل یا کارشناس حقوقی مشورت و همفکری نمایید. چراکه با تجربه و دانش متخصصین می توان در جهت بهتر به نتیجه رسیدن موضوع گام برداشت.
گروه وکلای حقوق یاران
۶۶۴۱۵۸۶۳-۶۶۴۱۵۸۹۶-۶۶۴۱۵۹۴۸