تابعیت ایران در حقوق بین الملل

تابعیت نوعی از ارتباط سیاسی و معنوی است که فردی را به کشوری مربوط می کند.

تابعیت اصولاً از مسائل حقوق عمومی است.

اصول اساسی تابعیت:

تابعیت افراد بر دو نوع است.

اول : تابعیت مبداً :  آن تابعیتی که از تاریخ تولد به حکم قانون به طفل تحمیل می شود.

دوم: تابعیت اشتقاقی:  آن تابعیتی که بعد از تاریخ تولد تا موقعی که شخصی زنده می باشد در اثر اعمال حقوقی شخص و یا نماینده قانونی ممکن است تحصیل شود ، مثلاً تابعیت در اثر ازدواج

تابعیت تولد از دو راه است:

• تحصیل تابعیت از راه نسب که آن را اصل خون می نامند.
• تحصیل تابعیت در اثر تولد در قلمرو کشور که به اصل خاک معروف است.

اصل خون محلی است که طفل متولد می شود قهراً تابعیت پدر یا مادر را داراست.

اصل خاک تابعیت کشور محل تولد به طفل تحمیل می شود بدون آنکه نسب طفل در نظرگرفته شود.

طبق ماده 979 قانون مدنی : اشخاصی که دارای شرایط ذیل باشند می توانند تابعیت ایران را تحصیل کنند:
1-به سن 18سال تمام رسیده باشند.
2-پنج سال اعم از متوالی یا متناوب در ایران ساکن بوده باشند.
3-در هیچ مملکتی به جنحه مهم یا جنایت غیرسیاسی محکوم نشده باشند.

تابعیت زن خارجی که با مرد ایرانی ازدواج می نماید: ماده 986 قانون مدنی زن غیر ایرانی که در نتیجه ازدواج ایرانی می شود ، می تواند بعد از طلاق یا فوت شوهر ایرانی به تابعیت اول خود رجوع نمایند مشروط بر اینکه وزارت امور خارجه را کتباً مطلع کند.

تابعیت زن ایرانی که با تبعه خارجه ازدواج می کند: ماده 987 قانون مدنی زن ایرانی که با تبعه خارجه مزاوجت می نماید به تابعیت ایرانی خود باقی خواهد ماند مگر اینکه مطابق قوانین مملکت زوج تابعیت شوهر بواسطه وقوع عقد ازدواج به زوجه تحمیل شود.

ترک تابعیت ایران:

ماده988 قانون مدنی : اتباع ایران نمی توانند تبعیت خود را ترک کنند مگر به شرایط ذیل:
1-به سن25 سال تمام رسیده باشند.
2-هیئت وزرا خروج از تابعیت آنهارا اجازه دهد.
3-قبلاً تهعد نمایند که در ظرف 1سال از تاریخ ترک تابعیت حقوق خود را به اموال غیرمنقول که در ایران دارا می باشند و یا ممکن است بالوراثه دارا شود ولو قانون ایران اجازه تملک آن را به اتباع خارجه بدهد.
4-خدمت تحت السلاح خود را انجام داده باشند.

خارجیهایی که به تابعیت ایران در می آیند از حقوق ذیل محرومند:

1 -طبق ماده 982 قانون مدنی : اشخاصی که تحصیل تابعیت ایرانی نمایند از کلیه حقوقی که برای ایرانیان مقرر است به استثناء حق رسیدن به مقام وزارت و کفالت وزارت و یا هرگونه ماًموریت سیاسی خارجه بهره مند می شوند اما نمی توانند به مقامات ذیل نایل گردند مگر پس از ده سال از تاریخ صدور سند تابعیت :
1-عضویت مجالس مقننه
2-عضویت انجمنهای ایالتی و ولایتی و بلدی
3-استخدام وزارت امور خارجه

ماده 989 قانون مدنی: از اتباع ایران کسی که خود یا پدرشان موافق مقررات تبدیل تابعیت کرده باشند و بخواهند به تبعیت اصلیه خود رجوع نمایند، به مجرد درخواست به تابعیت ایران قبول خواهند شد، مگر آنکه دولت تابعیت آنها را صلاح نداند.
ماده 991 قانون مدنی: تکالیف مربوطه به اجراء قانون تابعیت و اخذ مخارج دفتری در مورد کسانی که تقاضای ورود و خروج از تابعیت دولت شاهنشاهی و تقاضای بقاء به تابعیت اصلی را دارند به موجب نظامنامه ای که به تصویب هیئت وزراء خواهد رسید معین خواهد شد چون این امور خارج از بحث حقوق مدنی می باشد از شرح آن صرف نظر گردید.

ازدواج مرد ایرانی با زن تبعه بیگانه:
ازدواج مرد ایرانی چنانچه مانع قانونی نداشته باشد با زن تبعه خارجه ممنوع نیست اما طبق ماده 1061 قانون مدنی: دولت می تواند ازدواج بعضی از مستخدمین و ماًمورین رسمی و محصلین دولتی را با زنی که تبعه خارجه باشد موکول به اجازه مخصوص نماید.

اگر دولت کسانی را که از طیقات سه گانه بالا از ازدواج با تبعه خارجه منع نماید و او بدون اجازه دولت نکاح کند عقد او صحیح است اما مرتکب تخلف اداری شده است.

 

جهت پیگیری مسائل و مشکلات حقوقی و کیفری خود، حتما با وکیل یا کارشناس حقوقی مشورت و همفکری نمایید. چراکه با تجربه و دانش متخصصین می توان در جهت بهتر به نتیجه رسیدن موضوع گام برداشت.

گروه وکلای حقوق یاران
66415948-66415863-6641589